Web Analytics Made Easy - Statcounter

به گزارش همشهری آنلاین، ژوئن ۲۰۰۷ جامعه هنری آفریقا، یکی از پُرآوازه‌ترین هنرمندان خود را از دست داد، عثمان سمبن (۱۹۲۳-۲۰۰۷) نویسنده و فیلمساز بزرگ سنگالی که به پاس سال‌ها تلاش در راستای بازشناسی و اعتلای فرهنگ بومی و اصیل قاره، پدر سینمای آفریقای سیاه نامید می‌شود. آفریقای سیاه عنوانی است که به تمامی کشورهای قاره، غیر از کشورهای عربی شمال قاره، موسوم به شاخ آفریقا اطلاق می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 نام عثمان سمبن و تاریخ سینمای آفریقا چنان درهم تنیده‌اند که سخن گفتن از یکی، بدون اشاره به دیگری امری ناممکن است، در این متن سعی شده به‌جای تکیه بر زندگینامه یک فرد، تأثیر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سینما در آن قاره و فریاد هویت‌طلبی سیاهان با کمک این رسانه قدرتمند به صورت اجمالی و کوتاه بررسی شود، فریادی رسا که برای نیم سده از گلوی هنرمندان توانایی چون سمبن به گوش جهانیان رسید.

اختراع شگفت‌انگیز برادران لومیر سریع‌تر از حد انتظار به آفریقا رسید، کمتر از یک سال پس از نخستین نمایش ِ لومیرها، ژوهانسبورگِ آفریقای جنوبی میزبانِ این هنر جادویی شد، پیش‌تر از روسیه، برزیل و بسیاری از کشورهای غربی.
ژرژ ملی‌یس فیلمساز شهیر فرانسوی، از نخستین کسانی بود که با ساخت دو فیلم «راهپیمایی داکار» و «رقص سیاهان سیرک نو» در سال ۱۹۰۵ تصاویری از سنگال را به جهان نشان داد، در سال ۱۹۰۳ نیجریه نیز میزبان چند فیلم گردشگری از سواحل آفریقا بود.
اما معدود فیلمسازهای بومی که با هنر هفتم در تبعید خودخواسته یا اجباری آشنا شده بودند تا ۶۰ سالِِ بعد نتوانستند در کشورهای خودشان فیلم بسازند، سانسور شدید استعمارگرها بویژه فرانسوی‌ها، کمبود امکانات و تجهیزات فنی، جنگ‌های ضد استعماری، کودتاهای پیاپی و فقر، رمقی برای کشورهای تازه استقلال یافته نگذاشته بود، در این سال‌ها تنها تصاویری که از آفریقا دیده می‌شد مربوط به چند فیلم از سینماگرهای غربی بود که همه سیاهان را وحشی و بی‌رحم نشان می‌داد و تعدادی فیلم کوتاه و مستند از فیلمسازهای آفریقایی ساکن اروپا در دهه ۵۰ میلادی.
آفریقایی تبارهای ایالات متحده به لطف هالیوود شرایط بهتری داشتند، اسکار میشاو (۱۸۸۴-۱۹۵۱) نخستین فیلمساز سیاهپوست «محدوده دروازه ما» را در ۱۹۲۰ ساخت، قدیمی‌ترین فیلم بجا مانده از یک کارگردان سیاهپوست. میشاو تمامی آثارش را با هزینه شخصی تهیه کرد و سرانجام در ورشکستگی از دنیا رفت، او مجبور بود برای نمایش آثارش سالن‌هایی مجزا از سفیدها بسازد، در شرایطی که تبعیض نژادی به بخشی از فرهنگ آمریکا تبدیل شده بود فیلم‌های اسکار میشاو تأثیر بسیاری در خودباوری سیاهان داشت، پیش از آن، سیاهپوستان فقط در نقش‌های کوتاهی چون کودکان بامزه و آدم‌های بیکار یا جانی روی پرده ظاهر شده بودند.
اوایل دهه ۶۰ میلادی عثمان سمبن که به‌واسطه سفرهای متعدد، شناخت کاملی از هنر و ادبیات شرق، اروپا و هالیوود داشت و سینما را در مسکو آموخته بود به زادگاهش بازگشت، او در جوانی برای امرار معاش شغل‌های زیادی را تجربه کرده بود، از کارگری و ماهیگیری در داکار، حمالی در باراندازهای مارسی تا خدمت در ارتش فرانسه در جنگ جهانی دوم.
سمبن پیش از ورود به دنیای سینما، نویسندگی را تجربه کرد که ازقضا موفق هم بود، کتاب «ولتایی» که مجموعه‌ای از چند داستان کوتاه است او را به شهرت رساند، سمبن در شرایطی به میهن بازگشت که سنگال همچون دیگر کشورهای تازه استقلال یافته با مشکلات بسیاری چون نبود زیرساخت و فقر شدید مواجه بود، اما در زمینه تجهیزات سینمایی نسبت به همسایگانش (بویژه انگلیسی زبان‌ها) شرایط بهتری داشت، در آن زمان وزارت همکاری فرانسه نیز به یاری هنرمندان آمده بود، سمبن با بهره‌گیری از همین امکانات محدود در چهل سالگی نخستین فیلمش را ساخت، فیلم ۱۹ دقیقه‌ای بوروم سارت (گاری چی) ۱۹۶۳ که اصیل‌ترین فیلم آفریقای سیاه شناخته می‌شود، اصیل از آن‌رو که عوامل و بازیگرها همگی سیاهپوست بودند و فیلم در یک کشور آفریقایی ساخته شد.
پیش از سمبن، فیلمساز جوانی به‌نام پائولین وی یرا اهل بنین و ساکن سنگال، با کمک چند تن از دوستانش، دو فیلم «آفریقا در کنار رود سن» (۱۹۵۵) و «یک ملت متولد می‌شود» را در ۱۹۶۰ ساخت که هر دو اثر در فرانسه تهیه شد.
سه سال پس از بوروم سارت، سمبن «دختر ِسیاه» (۱۹۶۶) را ساخت و زندگی مشقت‌بار دختری سیاهپوست در فرانسه را به تصویر کشید. «دختر سیاه» نخستین فیلم بلندِ آفریقای سیاه، تحسین هنرمندان و منتقدهای غربی را در پی داشت و نام عثمان سمبن را به‌عنوان فیلمسازی توانا و البته معترض بر سر زبان‌ها انداخت.

عثمان سمبن- فیلمساز


برگزاری نخستین جشنواره آفریقای سیاه موسوم به پان آفریقا در بورکینافاسو، سال ۱۹۶۹، فرصتی مغتنم برای فیلمسازهای نسل اول بود، عمرو گاندا (نیجر)، مدهوندو (موریتانی)، دزیره اکاره (ساحل عاج) و دیگران که پس از دختر سیاه به خودباوری رسیده بودند این امکان را یافتند که آثارشان را برای مردم سراسر قاره نمایش دهند، پان آفریقا که پس از مدتی به فسپاکو تغییر نام یافت کشور ِ فقیر بورکینافاسو را به مرکز اداری سینمای آفریقای سیاه تبدیل کرد، مرکزی برای گردهمایی سینماگرها و سینمادوستان، فسپاکو پس از کارتاژ تونس قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی آفریقاست که به‌ صورت دو سالانه برگزار می‌شود.
در سال ۱۹۷۰ فدراسیوان سراسری فیلمسازهای آفریقایی به همت چند سینماگر تشکیل شد، فیلمسازهایی بیشتر چپ‌گرا که پس از سال‌ها تبعید به کشورهایشان بازگشته بودند و تلاش داشتند با هم‌اندیشی، سینمای نوپای قاره را به جایگاه واقعی‌اش برسانند، «خدای تندر» (۱۹۷۲ ـ عثمان سمبن)، «خون پاریاها» (۱۹۷۲ ـ ممدو جیم کالا ـ بورکینافاسو)، «خورشید، آه» (۱۹۷۲ ـ (مد هوندو ـ موریتانی)، «قیمت یک اتحاد» (۱۹۷۳ ـ سباستین کامبا ـ کنگو) از برجسته‌ترین آثار آن دوره‌اند که به نکوهش استعمار، فقر و فلاکت ناشی از آن و همچنین لزوم اتحاد ملت‌ها پرداختند.
اواسط دهه ۷۰ میلادی گرایش بازگشت به خویشتن روحی تازه در کالبد سینمای سیاه دمید، این گرایش که درواقع نسخه آفریقایی شده‌ جنبش سینمای سوم بود با طرح این پرسش که ما سیاهان پیش از استعمار چه کسانی بودیم؟ و با هدف احیای فولکلور، اسطوره‌ها و آیین‌های باستانی آفریقا شکل گرفت، فرهنگ بومی مردمانی که نخستین انسان‌ها در آن قاره زندگی می‌کردند طی سال‌ها استعمار و استثمار غربی‌ها به فراموشی سپرده شده بود و اینک زمان یادآوری‌اش بود.
سینمای سوم با هدف تولید آثاری متفاوت از سینمای اول (هالیوود) و سینمای دوم (اروپا) از طرف هنرمندان آمریکای لاتین پا به عرصه نهاد، جنبشی که معتقد بود هنر هفتم وسیله‌ای برای تفریح نیست و باید نقشی آگاهی‌بخش ایفا کند، مبارزه‌جویی علیه استعمار و ستمگرها، ساختارشکنی در فیلم و تولید مستندگونه از مؤلفه‌های سینمای سوم.
«توکی ـ بوکی سفر کفتار» (۱۹۷۳) ساخته جبرئیل دیوپ مامبتی سنگالی (۱۹۴۵-۱۹۹۸) آوانگاردترین فیلم دهه ۷۰ آفریقا با الگوبرداری از جنبش سینمای سوم ساخته شد، تلفیق قصه‌ها با تکنیک مدرن سینما، بهره‌گیری همزمان از اشیای باستانی با لوازم مدرن مانند قراردادن شاخ مقدس زبو بر فرمان موتورسیکلت به دست قهرمان داستان، «توکی بوکی» را در میان ۱۰۰ فیلم برتر غیرانگلیسی زبان جای داده است، از مامبتی به‌عنوان یکی از ۵۰ فیلمساز متفاوت جهان یاد می‌شود.
مد هوندو (۱۹۳۶-۲۰۱۹) با نام کامل عبد محمد مودن هوندو فیلمساز الجزایری‌الاصل موریتانی که سال‌ها در تبعید زندگی کرده بود سرسخت‌ترین طرفدار سینمای سوم از نوع آفریقایی‌اش بود، هوندو که فعالیتش را با «سولیل او» (۱۹۶۷) آغاز کرد و با «خورشید، آه» به شهرت رسید یکی از پُرآوازه‌ترین فیلمسازهای آفریقای سیاه به‌شمار می‌رود، او در سال ۱۹۸۶ تحسین‌برانگیزترین اثرش را ساخت، سارا اونیا شاخص‌ترین فیلم ضداستعماری آفریقا و یکی از خشمگینانه‌ترین آثار سینمایی است که تفاوت دیدگاه سینمای آفریقا و آمریکای لاتین در تعریف مبارزه‌جویی را به زیبایی به تصویر می‌کشد، عدم ترویج خشونت با وجود وحشی‌گری استعمارگرها، هوندو فیلمسازی سیاسی بود که تلاش می‌کرد قهرمان داستانش به جای انتقام‌گیری از دشمنان، تفاوت‌های فرهنگ آفریقایی در برابر غربی‌ها را به رُخ بکشند، او معتقد بود: «تعریف ما از زمان با تعریف غربی متفاوت است، ما با زمان زندگی می‌کنیم درحالی‌که غربی‌ها به دنبال زمان می‌دوند!»
خودداری از انتقام برای همیشه بخشی از فرهنگ سینمای آفریقا باقی ماند «دارات» (۲۰۰۶) ساخته محمد صالح هارون فیلمساز اهل چاد، نمونه‌ای برجسته از پویایی همین فرهنگ است که ۲۰ سال پس از سارا اونیا همچنان پرهیز از خشونت را به تصویر می‌کشد، جوانی بعد از تحمل مشقت‌های فراوان قاتل پدرش را می‌یابد و در لحظه آخر از گرفتن انتقام منصرف می‌شود.
اما شاخص‌ترین اثر در گرایش بازگشت به خویشتن «بیگانه» (۱۹۷۷) شاهکار عثمان سمبن بود، بیگانه تقابلی است میان ادیان و فرهنگ بومی آفریقایی‌ها. سمبن در بیگانه، داستانگویی شفاهی را که بخشی از فرهنگ آفریقاست به سینما آورد و خود در هیبت یک گریوت (گریوت‌ها افرادی بودند که قصه‌های قدیمی را به صورت شفاهی برای کودکان تعریف می‌کردند) روایت داستان را بر عهده گرفت، او با داستانگویی منحصربه‌فردش تضاد بین سنت و مدرنیته را به تصویر کشید، او پیش‌تر در بوروم سارت و دختر سیاه با گفتار آزاد و تک‌گویی از این تکنیک استفاده کرده بود.
 کشورهای استقلال یافته از فرانسه و مستعمرات پیشین بریتانیا دو مسیر جدا از هم را در دنیای سینما ادامه دادند، از منظر حضور جهانی و شمار جایزه‌های بین‌المللی سینماگرهای انگلیسی زبان مقابل همسایه‌های فرانسوی زبان خود حرفی برای گفتن نداشتند، نیجریه پُرجمعیت‌ترین کشور آفریقایی از نظر شمار فیلم‌های تولید شده، مخاطب‌ها و گردش مالی بزرگ‌ترین صنعت فیلمسازی قاره و پس از هندوستان با تولید ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ فیلم در سال دومین غول فیلمسازی جهان است، تقریبا دو برابر فیلم‌های تولید شده در هالیوود، با این‌ حال سینمای نیجریه که نالیوود نامیده می‌شود جز در چند کشور معدود با استقبال روبه‌رو نشد و به همین دلیل ناشناخته ماند، از سرشناس‌ترین فیلمسازهای دهه ۷۰ نیجریه می‌توان به هوبرت اوگونده، جب عدو و اولا باگون اشاره کرد، باگون با ساخت فیلم‌های موزیکال در گیشه بسیار موفق عمل کرد اما در سطح جهانی توفیقی نداشت، کنت انن بووه دیگر فیلمساز بنام نیجریه‌ای است که او را پیشگام سینمای نالیوود می‌دانند، در زئیر، کامرون و غنا نیز تولید فیلم‌های عامه‌پسند به سبک غربی بیشتر مورد توجه فیلمسازها قرار گرفت.


در آن‌سو آثاردرخشانی چون «توکی بوکی»، «بیگانه»، «وست ایندیز» (مدهوندو ـ ۱۹۷۹)، «تبعیدی» (عمروگاندا ـ ۱۹۸۰) در گیشه موفق نبودند اما با اقبال جهانی روبه‌رو می‌شدند، «چهره‌های زنان» (دزیره اکاره ـ ۱۹۸۵) از معدود آثار فرانسه زبانی است که فروش خوبی داشت، اما دلیل موفق نبودن آن‌ها در گیشه چه بود؟
برخلاف آن‌که این قبیل آثار در جشنواره‌ها موفق بودند ولی به دلیل ناآشنایی مردم عادی با پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های فرهنگ بومی آفریقا، در داخل و خارج از قاره قابل درک نبودند، در دهه ۸۰ و ۹۰ تکرار خلاقانه و هنرمندانه این تقابل‌ها (تقابل سنت در برابر مدرنیته، روستا در برابر شهر، فرهنگ بومی در برابر تحصیلات غربی، نقش زنان در جوامع آفریقایی و رواج داستانگویی شفاهی) در آثار فیلمسازهای نسل اول و دوم، منجر به آشنایی بیشتر مردم آفریقا و سایر ملت‌ها با نمادهای فرهنگی قاره سیاه و درنتیجه درک بهتر این آثار شد، نمادهایی که برای سال‌های دراز از یادها رفته بود و اینک با کمک رسانه قدرتمندی به‌نام سینما دوباره زنده می‌شد.
سلیمان سیسه کارگردان مالاوی با دو فیلم تحسین شده «باد» (۱۹۸۲) و «روشنایی» (۱۹۸۹) جایزه‌های بین‌المللی بسیاری را از آن خود کرد، «روشنایی پس از بیگانه»، شاخص‌ترین اثر در گرایش بازگشت به خویشتن محسوب می‌شود.
 گاستون کابوره فیلمساز و مدرس بورکینافاسویی با ساخت فیلم «هدیه خدا» (۱۹۸۳) نقشی پُررنگ در شناسایی اصالت آفریقایی ایفا کرد، «هدیه خدا» از مهم‌ترین آثار پسااستعماری است با رویکردی انتقادی به تلاش و توطئه استعمارگران در به فراموشی کشاندن اجباری تاریخ ِ آفریقا.
ادریس اودرائوگو سینماگر بورکینافاسویی با سه فیلم «انتخاب» (۱۹۸۷)، «مادربزرگ» (۱۹۸۹)، «قانون» (۱۹۹۰) مورد تحسین جامعه جهانی قرار گرفت و برای «قانون» موفق به دریافت جایزه بزرگ کن شد.
دنی کوایته دیگر فیلمساز اهل بورکینافاسو، «کیتا صدای گریوت» را در ۱۹۹۵ ساخت، فیلمی ماندگار در تقابل داستانگویی شفاهی با نظام آموزشی مدرن.
عثمان سمبن که اینک برجسته‌ترین فیلمساز سیاه و شناسنامه سینمای آفریقاست با ساخت «اردوگاه تیاروی» (۱۹۸۷) جایزه ویژه داورهای ونیز را از آن خود کرد، او در ۱۹۹۲ «گوئیلوار» تحسین‌برانگیزترین اثر زندگی‌اش را ساخت که در میان ۱۰ فیلم برتر قاره قرار گرفت.
 تأسیس چند مدرسه فیلمسازی دولتی و خصوصی در کشورهای مختلف سبب شد فیلمسازهای جوان الفبای سینما را نه در غرب که در خانه و در دل فرهنگ غنی کشورشان آموزش ببینند، مدرسه خصوصی «تصور کن» که در سال ۲۰۰۵ در بورکینافاسو و با مدیریت گاستون کابوره فعالیتش را آغاز کرد یکی از موفق‌ترین مدارس فیلمسازی است.
فیلمسازهای زن آفریقایی اگرچه نتوانستند دوشادوش همکاران مردشان حرکت کنند اما به موفقیت‌هایی نیز دست یافتند، صافی فایه در سال ۱۹۷۵ با فیلمنامه‌ «از روستای من» نامش را به‌عنوان نخستین فیلمساز زن سنگال و آفریقا جاودانه کرد، فانتا رجینا ناکرو نخستین فیلمساز زن بورکینافاسویی فیلم موفق «شب حقیقت» را در  ۲۰۰۴ ساخت، ماتی دیوپ (برادرزاده جبرئیل دیوپ مامبتی) با درام «آتلانتیک» (۲۰۱۸) نخستین زن سیاهپوستی است که فیلمش به بخش مسابقه کن راه یافت، سارا مالدورور اهل گوادالوپ (از مستعمرات فرانسه) نخستین فیلمساز زنی بود که در قاره آفریقا فیلم ساخت، «زامبیزانگا» (۱۹۷۲) و «روزهای پیش از استقلال آنگولا» را در قالب اثری درخشان به تصویر کشید، «زامبیزانگا» به انتخاب «گاردین» یکی از ۱۰ فیلم برتر آفریقاست.
سینمای امروز آفریقا چه از نظر امکانات و چه شناخته‌شدن در سطح جهان دیگر هیچ شباهتی به نیم سده پیش ندارد، به روزهایی که فیلمسازهای نسل اول با تحمل مشکلات فراوان فیلم‌هایشان را می‌ساختند، روزهایی که سینماگرها برای تأمین منابع مالی، تبلیغات و توزیع فیلم به تنهایی همه کاری انجام می‌دادند و حتی مشهورترین آن‌ها گاهی برای سال‌ها نمی‌توانست فیلم بسازد.
نهالی که با تلاش و خلاقیت عثمان سمبن و هم‌نسل‌هایش آبیاری شد اینک به درختی تنومند تبدیل شده است، سینمایی غرورانگیز و هویت‌طلب در آفریقا و قابل احترام در مجامع بین‌المللی، قاره‌ای که روزگاری به خاطر طبیعت بکرش مورد توجه فیلمسازها بود امروزه به‌واسطه هنرمندانش شناخته می‌شود، دیگر سیاهان در نقش‌های کوتاه و کلیشه‌ای چون وحشی و بیکار بازی نمی‌کنند، کسی آن‌ها را به چشم برده نمی‌بیند، امروزه سینمای سیاه حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
سمبن نخستین فیلمساز سیاهپوست و حتی آفریقایی نبود، اما بدون تردید زبان گویای هنرمندان و به حق پدر سینمای آفریقاست، او نه تنها برای سینماگرهای نسل‌های بعدی که برای فیلمسازهای نسل خودش نیز پدری کرد، پدری راه‌بلد و کاربلد که به‌واسطه تیزهوشی‌اش سینما را بهترین رسانه برای نمایش گذشته پُر افتخار یک قاره انتخاب کرد، او خودباوری را به آفریقایی‌ها هدیه داد، مردی که چگونه ساختن و از چه گفتن را آموزش داد و نگاه جهان به قاره سیاه و سینمای سیاه را تغییر داد.
توجه ویژه او به زنان و مشکلات‌شان، به طبقات فقیر جامعه، بیان شجاعانه مصیبت‌های بجا مانده از استعمار، انتقاد صریح به باورهای غلط رایج، روایت‌های ساده و مستندگونه آثارش، بهره‌گیری هوشمندانه از داستانگویی شفاهی، به چالش کشیدن سنت و مدرنیته و پرهیز از خشونت، سمبن را به نامی بزرگ و معتبر در ادبیات و سینمای جهان تبدیل کرد، او ۱۰ کتاب و ۱۰ فیلم سینمایی از خود به یادگار گذاشت. سمبن در جایی گفته بود: «در آفریقا کسی از انتقام صحبت نمی‌کند، این‌جا همه تلاش می‌کنند جایگاه واقعی خویش را بیابند.» آخرین اثرش، «مولاده (حفاظت جادویی)» در سال ۲۰۰۴ با مشارکت چند کشور آفریقایی ساخته شد و در کن حضوری موفق داشت، عثمان سمبن در نهم ژوئن ۲۰۰۷ میلادی در هشتادوچهار سالگی درگذشت.

کد خبر 789537 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها سینمای جهان کارگردانان سینمای جهان آفریقای جنوبی آفریقا

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: سینمای جهان کارگردانان سینمای جهان آفریقای جنوبی آفریقا نخستین فیلمساز سینمای آفریقا آفریقای سیاه نخستین فیلم سینمای سوم فرهنگ بومی ترین فیلم ترین اثر دو فیلم سال ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۱۲۵۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش عباس عبدی به سخنان مهدی نصیری: اصلاح‌طلبی و براندازی دو راهبرد غیر قابل جمع است

به گزارش جماران؛ گفت و گوی عباس عبدی تحلیلگر مسائل سیاسی با خبرآنلاین در پی می آید:

 

پس از گفتگوی آقای نصیری با بی‌بی‌سی انتقادهای زیادی بویژه از سوی اصلاح‌طلبان داخلی مطرح شد دلیل آن چیست؟ 

واقعیت این است که در این مورد خاص اصولگرایان عزیز هستند که باید موضع‌گیری صریحی می‌کردند، آنان که درباره همه چیز برای اعلام موضع پا به رکاب هستند در این مورد سکوت کرده‌اند. ولی چون نمی‌خواهند به انتساب گذشته ایشان اشاره شود یا به این علت که به درستی گمان می‌کنند موضع‌گیری آنان فاقد نفوذ است زحمت این کار را بر دوش اصلاح‌طلبان انداخته‌اند.

 

فکر می‌کنید که چرا آقای نصیری فرایند عبور از منتهی‌الیه حکومت را تا منتهی‌الیه اپوزیسیون طی کرده است؟ و چرا با ایشان برخورد نشد و به راحتی اجازه خروج هم داشتند.

واقعیت این است که گرچه عبور این فاصله از سوی آقای نصیری موجب تعجب است ولی خیلی هم فوری رخ نداده است و چند سال طول کشیده است. این پدیده در میان جناح اصولگرایان حاکم مسبوق به سابقه است و تا کنون افراد زیادی این مسیر را رفته‌اند. علت هم این است که آنان از نزدیک شاهد موارد بی‌صداقتی یا توطئه‌چینی و دودوزه‌بازی و در نهایت عمق اندک افکار در آن سو هستند. ابتدا خود را توجیه می‌کنند و می‌گویند انشاالله گربه است ولی وقتی زیاد شد از درون خالی می‌شوند و کافی است یک تجربه منفی شخصی هم پیدا شود و به یکباره از آنها عبور نمایند.

درباره عدم برخورد و آزادی خروج هم بیش از آن که نکته‌ای متوجه آقای نصیری باشد مربوط به تبعیض‌ها و بی‌عدالتی‌های رفتاری جاری است که موجب می‌شود کسانی را برای زدن کوچکترین حرفی احضار کنند و برای حجاب چنین تحت فشار قرار گیرند، دیگران با بیان تندترین مواضع آزاد باشند. در واقع باید با همه همین‌گونه با سعه صدر مواجه شوند. امیدواریم که چنین شود. مبنای رفتار نباید سیاسی باشد باید قضایی محض باشد.

 

فارغ از اینها به نظر شما ایشان چرا رفت؟

ما وظیفه داریم همان را که گفته باور کنیم مگر این که شواهد دیگری در نقض آن بیان شود. ولی مشکل آقای نصیری این است که به دلائل پیش‌گفته و سوابق موجود، احتمال کمی وجود دارد که افکار عمومی با گزاره‌های اعلام شده ایشان همدلی کند، لذا همه در پی یافتن طرح و برنامه‌ای پیچیده در پشت ماجرا هستند. با این حال باید منتظر بود تا حقیقت روشن شود.

 

به نظرتان آن طرف از او استقبال خواهند کرد؟

پاسخ به این پرسش سخت است. آن طرف نیروهای پراکنده و با وابستگی‌ها و کارفرمایان سیاسی و فکری و حتی مادی گوناگونی هستند. بعلاوه در سطح اظهار نظر که افراد حرف‌های خودشان را می‌زنند ولی در سطح همکاری بعید می‌دانم که با وجود چنین وضعی اعتماد کسی برای اقدام عملی جلب شود.

 

به عنوان آخرین سوال فکر می‌کنید ایده او برای کسانی جذاب است؟

دنیای سیاست بیش از این که دنیای ایده‌ها باشد دنیای قدرت است. میان قدرت و ایده باید رابطه نزدیکی باشد. این حرف‌ها را دیگرانی هم در خارج زده‌اند ولی بسرعت به حاشیه رفته‌اند. در شرایط کنونی همان کسانی که علیه آنان حرف می‌زد، قدری از این فضا بهره‌مند می‌شوند. به نظرم یک دو راهی قرار خواهد داشت که هر دو سویش زیان است. 

ولی ایده او بیشتر ناشی از این است که سیاست به امری شخصی تقلیل یافته و گویی اراده‌های افراد به تنهایی منشأ اثرات تعیین کننده است. بعلاوه براندازی قابل جمع با اصلاح‌طلبی نیست. فارغ از این که با کدام‌یک موافق باشیم یا خوب بدانیم راه میانبری هم وجود ندارد. برخی خواسته‌اند تحت عنوان تحول‌خواهی راه میانه نشان دهند در حالی که تحول‌خواهی بر مضمون و محتوا تاکید دارد که هم می‌تواند شامل اصلاح‌طلب شود و هم برانداز. 

در حالی که این دو شیوه فعالیت سیاسی هستند. مثل زمان انقلاب که همه برانداز شدند با محتواهای کاملا متفاوت و حتی متضاد از یکدیگر. شیوه‌ و راهبرد سیاسی قابل میانبر زدن نیست.

دیگر خبرها

  • سیر تاریخی شناسنامه‌های المثنی استقلال
  • آموزش صلح و صلح‌طلبی، سنگ بنای روابط انسانی
  • ‏توسعه روابط با کشورهای آفریقایی از اولویت‌های سفر به گامبیا است
  • شهیدان در حقیقت شناسنامه واقعی ملت ایران هستند/ هر کس در جبهه می‌جنگید عباس انقلاب بود
  • ضرورت توسعه حمل ونقل هوایی و دریایی میان ایران و قاره آفریقا
  • واکنش عباس عبدی به سخنان مهدی نصیری: اصلاح‌طلبی و براندازی دو راهبرد غیر قابل جمع است
  • روایت امام جمعه تهران از حمله سپاه به اسرائیل
  • شهید مطهری نیم قرن در راه اعتلای علمی جامعه اسلامی قلم زد
  • آمادگی وزارت بهداشت برای تقویت نظام سلامت در قاره آفریقا
  • اعلام آمادگی وزارت بهداشت برای همکاری در تقویت زیرساخت‌ های نظام سلامت در قاره آفریقا